انواع منتورینگ در حوزه ارتباطات
علاقه‌مندان به حوزه‌های توسعه فردی و سازمانی به خوبی با مفاهیمی از قبیل کوچینگ و منتورینگ آشنا هستند؛ این دسته از افراد در راستای تقویت مهارت‌های خود در این زمینه، احتمالا از توصیه‌های کوچ و مربی خود یا فرد هدایت‌کننده موسوم به منتور استفاده می‌کنند. درباره مفهوم منتورینگ حتما با کلیدواژه‌هایی از قبیل: منتورشیپ، هدایتگر (منتور) و منتی (mentee) یعنی فردی که از این مشاوره استفاده می‌کند، آشنایی دارید؛ اما در این میان، خودِ منتورینگ انواع گوناگونی دارد. در این مقاله، ضمن مرور مفهوم منتورینگ، به توضیح درباره انواع منتورینگ می‌پردازیم.
منتورینگ چیست؟
در واقع، منتورینگ فرایندی است که طی آن یک فرد با تجربه و متخصص (منتور) به فرد دیگری (منتی) کمک می‌کند تا مهارت‌ها، دانش، و تجربه‌های حرفه‌ای یا شخصی خود را گسترش دهد. منتورینگ شامل تبادل دانش، راهنمایی، حمایت، و ارائه بازخورد به منتی است تا او بتواند به اهداف خود دست یابد. این ارتباط معمولاً بر اساس اعتماد متقابل شکل می‌گیرد و با توجه به نیازهای منتی طراحی می‌شود.
منتورینگ نه تنها ابزاری برای رشد حرفه‌ای است، بلکه می‌تواند به توسعه فردی و ایجاد ارتباطات مثبت نیز کمک کند. این روش در محیط‌های آموزشی، حرفه‌ای و حتی اجتماعی به کار گرفته می‌شود.
انواع منتورینگ چه هستند؟
منتورینگ با توجه به اهداف، محیط، و روش‌های اجرا دارای انواع مختلفی است که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- منتورینگ رسمی
در این نوع منتورینگ، رابطه منتور و منتی بر اساس برنامه‌ها و ساختارهای مشخص تنظیم می‌شود. معمولاً در سازمان‌ها یا موسسات آموزشی، جلسات منتورینگ بر اساس برنامه‌ریزی قبلی و اهداف خاص برگزار می‌شوند.
- منتورینگ غیررسمی
این نوع منتورینگ بدون برنامه‌ریزی خاص و به صورت طبیعی شکل می‌گیرد. مثلاً یک همکار با تجربه به صورت غیررسمی دانش و تجربیات خود را با همکاران جوان‌تر به اشتراک می‌گذارد.
- منتورینگ شغلی
منتورینگ شغلی به طور خاص به افراد کمک می‌کند تا مهارت‌های مرتبط با حرفه خود را تقویت کنند و مسیر شغلی خود را تعیین کنند؛ به این ترتیب می‌توانند با چالش‌های حرفه‌ای روبه‌رو شوند.
- منتورینگ شخصی
این نوع منتورینگ بر توسعه فردی و ایجاد مهارت‌های زندگی تمرکز دارد. منتور به منتی کمک می‌کند تا بهتر تصمیم‌گیری کند، اهداف شخصی خود را تعیین کند، و اعتماد به نفس خود را افزایش دهد.
- منتورینگ گروهی
در این روش، یک منتور با یک گروه کوچک کار می‌کند. این نوع منتورینگ فرصت‌های تبادل نظر و یادگیری گروهی را فراهم می‌کند.
- منتورینگ معکوس
در منتورینگ معکوس، فرد جوان‌تر یا کمتر با تجربه نقش منتور را برای فردی باتجربه‌تر یا مسن‌تر بازی می‌کند. این نوع منتورینگ معمولاً در زمینه‌های مرتبط با فناوری‌های جدید یا تغییرات فرهنگی استفاده می‌شود.
- منتورینگ آنلاین
با پیشرفت فناوری، منتورینگ آنلاین به یکی از محبوب‌ترین انواع منتورینگ تبدیل شده است. این روش از طریق ابزارهای دیجیتال و پلتفرم‌های آنلاین انجام می‌شود و مزیت‌هایی مانند دسترسی آسان و ارتباطات جهانی را فراهم می‌کند.
چرا منتورینگ مهم است؟
منتورینگ فواید بی‌شماری دارد که علاقه‌مندان می‌توانند به فراخور موقعیت خود از آن بهره‌مند شوند. از جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:
– تقویت اعتماد به نفس
– گسترش مهارت‌ها و دانش
– ایجاد فرصت‌های شبکه‌سازی
– کمک به حل مشکلات و چالش‌ها
– حمایت در مسیر رشد حرفه‌ای و شخصی
منتورینگ یک ابزار قدرتمند برای رشد و موفقیت است که می‌تواند زندگی و حرفه افراد را بهبود بخشد. حال در ادامه، به فواید هر یک از انواع منتورینگ اشاره می‌کنیم.
فواید هر یک از انواع منتورینگ
منتورینگ در انواع مختلف خود، فواید منحصربه‌فردی ارائه می‌دهد که می‌تواند به توسعه حرفه‌ای و شخصی افراد کمک کند. در ادامه، فواید هر یک از انواع منتورینگ که قبلاً ذکر شد را بررسی می‌کنیم:
منتورینگ رسمی
– ساختار مشخص: اهداف، زمان‌بندی و مراحل از پیش تعیین‌شده به منتی کمک می‌کند تا مسیر خود را به‌وضوح بشناسد.
– تمرکز بر نتایج: این نوع منتورینگ معمولاً برای دستیابی به اهداف شغلی یا آموزشی خاص طراحی می‌شود، که منتی می‌تواند با اطمینان بیشتری به آن‌ها برسد.
– اندازه‌گیری پیشرفت: وجود برنامه مشخص به منتی این امکان را می‌دهد که پیشرفت خود را ارزیابی کند و در مسیر بماند.
منتورینگ غیررسمی
– انعطاف‌پذیری: این نوع منتورینگ به‌طور طبیعی شکل می‌گیرد و نیازی به ساختار رسمی ندارد؛ این امر، آن را برای بسیاری از افراد جذاب‌تر می‌کند.
– تعامل دوستانه: منتورینگ غیررسمی معمولاً به شکل دوستانه‌تری انجام می‌شود، که منجر به ایجاد اعتماد و راحتی بیشتر در ارتباط می‌شود.
– یادگیری مداوم: این روش فرصتی فراهم می‌کند تا منتی به‌صورت روزمره و در محیط طبیعی، از تجربه‌های منتور بهره‌مند شود.
منتورینگ شغلی
– تقویت مهارت‌های حرفه‌ای: منتورینگ شغلی به منتی کمک می‌کند تا مهارت‌های مرتبط با شغل خود را توسعه دهد و در زمینه کاری موفق‌تر شود.
– راهنمایی در مسیر شغلی: منتی می‌تواند از منتور خود برای انتخاب مسیر شغلی مناسب و تصمیم‌گیری‌های مهم کمک بگیرد.
– شبکه‌سازی: از طریق منتورینگ شغلی، منتی می‌تواند با افراد جدید و فرصت‌های شغلی بیشتر آشنا شود.
منتورینگ شخصی
– تقویت اعتمادبه‌نفس: با دریافت حمایت و بازخورد مثبت از منتور، منتی اعتماد به نفس خود را افزایش می‌دهد.
– بهبود مهارت‌های زندگی: منتورینگ شخصی به منتی کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم برای زندگی روزمره را تقویت کند.
– ایجاد تعادل زندگی: این نوع منتورینگ به منتی کمک می‌کند تا زندگی شخصی و حرفه‌ای خود را به بهترین شکل مدیریت کند.
منتورینگ گروهی
– یادگیری از دیگران: اعضای گروه می‌توانند تجربیات و دیدگاه‌های خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند.
– تقویت کار تیمی: منتی‌ها با کار در یک گروه، توانایی‌های ارتباطی و همکاری خود را بهبود می‌بخشند.
– حمایت گروهی: ارتباط با دیگر اعضای گروه حس همبستگی و انگیزه را در افراد تقویت می‌کند.
منتورینگ معکوس
– فراگیری فناوری‌های نوین: افراد باتجربه می‌توانند از دانش فناوری یا دیدگاه‌های نوین منتور جوان‌تر بهره‌مند شوند.
– ایجاد تعامل دوطرفه: این نوع منتورینگ به دو طرف فرصت یادگیری متقابل می‌دهد و روابط بین نسل‌ها را تقویت می‌کند.
– انعطاف‌پذیری ذهنی: منتورینگ معکوس افراد را تشویق می‌کند که نگرش‌های خود را به چالش بکشند و بازتر به مسائل نگاه کنند.
منتورینگ آنلاین
– دسترسی آسان: افراد می‌توانند از هر مکانی و در هر زمانی از خدمات منتورینگ استفاده کنند.
– ارتباطات جهانی: منتی‌ها می‌توانند با منتورهایی از فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف ارتباط برقرار کنند و دیدگاه‌های تازه‌ای کسب کنند.
– کاهش هزینه‌ها: منتورینگ آنلاین معمولاً هزینه‌های مرتبط با سفر و جلسات حضوری را کاهش می‌دهد.
هر یک از این انواع منتورینگ به‌نوعی به رشد و توسعه منتی کمک می‌کند و مسیر دستیابی به اهداف را هموارتر می‌سازد. انتخاب نوع مناسب، بستگی به نیازها و شرایط فرد دارد.
حرف آخر: آشنایی با انواع منتورینگ برای کسب موفقیت در توسعه فردی و سازمانی
امروزه بسیاری از افراد برای افزایش دانش کاربردی خویش جهت توسعه فردی و تقویت ارتباطات میان فردی، سراغ مقوله منتورینگ می‌آیند. ضمن این اقدام، افراد می‌توانند از نظر تخصصی اساتید خبره کوچینگ نیز استفاده کنند. در این راستا خانم دکتر پرستو اسلامی (Parastoo Eslami) متخصص ارتباطات و عضو هیئت علمی دانشگاه، در قالب جلسات کوچینگ، یاریگرِ مدیران و صاحبان حرف و مشاغل خواهند بود. علاقه‌مندان می‌توانند با مطالعه کتاب‌ها و مقالات دکتر پرستو اسلامی، اطلاعات خود را در حوزه علوم ارتباطات، ارتباطات میان فردی و توسعه سازمانی و فردی افزایش دهند.
دیدگاهتان را بنویسید