آشنایی با مهمترین مفاهیم کوچینگ… در جلسات کوچینگ، روی چه نکاتی تاکید می‌شود؟
امروزه بسیاری از افرادی که در راستای رشد و توسعه فردی تلاش می‌کنند؛ یا افرادی که به فکر ارتقای کسب و کارشان هستند، سراغ مقوله‌هایی از قبیل کوچینگ می‌آیند. هدف این افراد این است که با استفاده از تجربه افراد باتجربه (که به‌عنوان کوچ/ coach یا مربی نقش هدایتگر را ایفا می‌کنند) بتوانند اهداف خود را محقق کنند. به همین دلیل امروزه در زمینه‌هایی از قبیل: رشد فردی، تقویت مهارت های ارتباطی، ارتباطات سازمانی و… شاهد حضور افراد در جلسات کوچینگ هستیم. اما سوال مهمی که در این راستا مطرح می‌شود، این است: در جلسات کوچینگ، به چه مسائلی پرداخته می‌شود؟ در این مقاله، ضمن پاسخ به این سوال، با مهمترین مفاهیم کوچینگ آشنا می‌شویم. در کنار خواندن این مقاله، به علاقه‌مندانی که رویکرد حرفه‌ای‌تری دارند، توصیه می‌شود مطالعات در حوزه علوم ارتباطات را نادیده نگیرند. بنابراین، می‌توانید ضمن مطالعه مقالات دکتر پرستو اسلامی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید.
آشنایی با مهمترین مفاهیم کوچینگ
امروزه بسیاری از افراد برای کسب مهارت‌های کاربردی در راستای رشد و توسعه فردی، در جلسات کوچینگ (Coaching) شرکت می‌کنند. در فرایند کوچینگ، مربی یا کوچ (coach) دانش و تجربه خود را در زمینه مورد نظر در اختیار فرد متقاضی یا کوچی (Coachee) می‌گذارد. اما سوال اینجاست که در این جلسات به چه مسائلی پرداخته می‌شود و مهمترین مفاهیم کوچینگ، چه هستند؟ کوچینگ بر پایه مجموعه‌ای از مفاهیم کلیدی استوار است که چارچوب و جهت‌گیری این فرایند را تعیین می‌کنند:
مفاهیم کوچینگ
مهمترین مفاهیم کوچینگ عبارت‌اند از:
- پتانسیل نهفته: یکی از اساسی‌ترین باورهای کوچینگ این است که هر فرد دارای پتانسیل‌های بالقوه و توانایی‌های دست‌نیافته‌ای است. کوچ به عنوان یک تسهیل‌گر، به مُراجع کمک می‌کند تا این پتانسیل‌ها را کشف کرده و برای دستیابی به اهداف خود از آن‌ها بهره ببرد.
- توانمندسازی (Empowerment): هدف غایی کوچینگ، توانمندسازی مُراجع است. کوچ با ایجاد فضایی امن و حمایتی، مراجع را تشویق می‌کند تا مسئولیت زندگی و تصمیمات خود را بر عهده بگیرد؛ به این ترتیب، فرد می‌تواند با اعتماد به نفس بیشتری در مسیر اهدافش گام بردارد.
- خودآگاهی (Self-awareness): شناخت نقاط قوت و ضعف، ارزش‌ها، باورها، الگوهای رفتاری و انگیزه‌ها، سنگ بنای رشد و تغییر است. کوچ در جلسات، مراجع را از طریق پرسش‌های قدرتمند و بازخورد سازنده به سمت خودآگاهی عمیق‌تر هدایت می‌کند.
- مسئولیت‌پذیری (Accountability): کوچ با ایجاد ساختار و تعیین تکالیف، فرد متقاضی را در قبال اقدامات و تعهدات خود مسئول نگه می‌دارد. این امر به حفظ انگیزه و پیشرفت مستمر در مسیر اهداف کمک می‌کند.
- یادگیری فعال (Active Learning): کوچینگ یک فرایند یادگیری فعال است. فرد متقاضی از طریق تفکر، خودکاوی، آزمایش و بازتاب تجربیات خود، به درک و بینش‌های جدید دست می‌یابد و راهکارهای مناسب را کشف می‌کند.
- رابطه مشارکتی (Collaborative Relationship): رابطه بین کوچ و مُراجع یک شراکت مبتنی بر اعتماد، احترام متقابل و همکاری است. کوچ به عنوان یک متخصص در فرایند کوچینگ عمل می‌کند؛ در حالی که مراجع متخصص زندگی و اهداف خود است.
- تمرکز بر راه حل (Solution-focused): کوچینگ بیشتر بر یافتن راه حل‌ها و ایجاد استراتژی‌های عملی برای دستیابی به اهداف تمرکز دارد تا تحلیل عمیق مشکلات گذشته.
- رشد مستمر (Continuous Growth): کوچینگ یک فرایند پویا و مستمر است که هدف آن تسهیل رشد و توسعه فردی در طول زمان است.
چه نکاتی در جلسات کوچینگ برجسته می‌شوند؟
در جلسات کوچینگ، کوچ و مراجع با یکدیگر همکاری می‌کنند تا بر نقاط کلیدی تمرکز کنند که به فرد در دستیابی به اهدافش کمک می‌کند. مهمترین این نقاط عبارتند از:
تعیین و شفاف‌سازی اهداف
اولین و یکی از مهمترین مراحل در کوچینگ، تعیین اهداف روشن، مشخص، قابل اندازه‌گیری، دست‌یافتنی، مرتبط و دارای محدودیت زمانی (SMART) است. کوچ با پرسش‌های دقیق، مراجع را در این فرایند راهنمایی می‌کند تا اهدافی معنادار و همسو با ارزش‌های او تعیین شود.
شناسایی چالش‌ها و موانع
پس‌از تعیین اهداف، کوچ به مراجع کمک می‌کند تا موانعی را که ممکن است در مسیر دستیابی به آن‌ها وجود داشته باشد، شناسایی کند. این موانع می‌توانند درونی (مانند باورهای محدودکننده یا ترس‌ها) یا بیرونی (مانند کمبود منابع یا فشارهای محیطی) باشند.
کشف منابع و نقاط قوت
کوچ با تمرکز بر نقاط قوت، تجربیات موفق و منابع درونی و بیرونی مراجع، به او کمک می‌کند که: اعتماد به نفس لازم برای غلبه بر چالش‌ها و حرکت به سوی اهداف را پیدا کند.
ایجاد استراتژی‌ها و برنامه‌ریزی اقدام
کوچ و مراجع به طور مشترک استراتژی‌ها و برنامه‌های عملی برای دستیابی به اهداف طراحی می‌کنند. این برنامه‌ها شامل گام‌های اجرایی مشخص، زمان‌بندی و تعیین مسئولیت‌ها است.
توسعه مهارت‌ها و توانمندی‌ها
در طول جلسات کوچینگ، ممکن است نیاز به توسعه مهارت‌ها و توانمندی‌های خاصی برای دستیابی به اهداف احساس شود. کوچ با ارائه تمرین‌ها، منابع و بازخورد، مراجع را در این زمینه حمایت می‌کند.
بازتاب و یادگیری از تجربیات
کوچ به مراجع کمک می‌کند تا از تجربیات خود (موفقیت‌ها و شکست‌ها) فیدبک بگیرد و درس‌های ارزشمندی برای ادامه مسیر بیاموزد. این فرایند به رشد و توسعه مستمر کمک می‌کند.
حفظ انگیزه و مسئولیت‌پذیری
کوچ با ایجاد یک فضای حمایتی و چالش‌برانگیز، به حفظ انگیزه مراجع در طول مسیر کمک می‌کند؛ به این ترتیب، فرد در قبال تعهدات و اقدامات خود مسئولیت‌پذیرتر می‌شود.
تعیین معیارهای موفقیت و ارزیابی پیشرفت
در طول جلسات، کوچ و مراجع معیارهایی را برای سنجش پیشرفت تعیین می‌کنند و به طور منظم میزان دستیابی به اهداف را ارزیابی می‌کنند. این امر به حفظ تمرکز و ایجاد تغییرات لازم در صورت نیاز کمک می‌کند.
حمایت و تشویق
کوچ به‌عنوان یک حامی، درطول مسیر همراه مُراجع است و با ارائه بازخورد مثبت، به او انگیزه می‌دهد تا به تلاش خود ادامه دهد.
نتیجه‌گیری: آشنایی با مفاهیم کوچینگ برای استفاده بهتر از فرایند
کوچینگ یک فرایند بسیار مفید و تحول‌آفرین است؛ به نحوی که با تکیه بر مفاهیم کلیدی توانمندسازی، خودآگاهی و مسئولیت‌پذیری، افراد را در مسیر دستیابی به اهداف و شکوفایی پتانسیل‌هایشان همراهی می‌کند. جلسات کوچینگ با تمرکز بر تعیین اهداف، شناسایی چالش‌ها، کشف منابع، ایجاد استراتژی‌ها و حفظ انگیزه، بستری را فراهم می‌آورد که: فرد متقاضی با گام‌های استوار و آگاهانه به سوی آینده‌ای روشن‌تر حرکت کند. آشنایی با این مفاهیم و نقاط تمرکز، نه تنها درک بهتری از فرایند کوچینگ ارائه می‌دهد؛ بلکه می‌تواند انگیزه‌ای برای تجربه این مسیر هدفمند به سوی شکوفایی فردی باشد.
حرف آخر: افزایش مهارت‌های کاربردی علوم ارتباطات
اهمیت شاخه‌های علوم ارتباطات (communication sciences) در جهت پیشرفت و توسعه فردی و سازمانی، روشن است. به همین دلیل، بسیاری از افراد، با مطالعه در این زمینه، به دانش‌افزایی و مهارت‌آموزی می‌پردازند. از این رو، امروزه خیلی‌ها برای افزایش دانش کاربردی خویش برای توسعه فردی و تقویت ارتباطات میان‌فردی، از نظر تخصصی اساتید خبره کوچینگ استفاده می‌کنند. در این راستا خانم دکتر پرستو اسلامی (Parastoo Eslami) متخصص ارتباطات و عضو هیئت علمی دانشگاه با ۲۲ سال سابقه تدریس، در قالب جلسات کوچینگ، یاریگرِ مدیران و صاحبان حرف و مشاغل خواهند بود. علاقه‌مندان می‌توانند با مطالعه تالیفات دکتر پرستو اسلامی، درباره مطالب ارائه شده در سایت، اطلاعات تکمیلی کسب کنند. در این میان می‌‌توان به این کتاب‌ها اشاره کرد: ارتباط انسانی/ ارتباط سازمانی/ فرهنگ سازمانی.
دیدگاهتان را بنویسید